021-2936

گرامیداشت روز پژوهش

گرامیداشت روز پژوهش
حسن ستاری غلامی 24 آذر 1400

اندیشیدن، پژوهش و نوآوری، اساسی ترین نیاز برای دست یابی به پیشرفت و توسعه است.

اندیشیدن، پژوهش و نوآوری، اساسی ترین نیاز برای دست یابی به پیشرفت، توسعه، رفاه عمومی و استقلال واقعی است. تأکید بر پژوهش و تشویق پژوهش گران و دانشمندان به فعالیت های پژوهشی مورد نیاز کشور، یکی از مهم ترین راه های رسیدن به خودکفایی است.

نامگذاری روز پژوهش

پس از پيروزي انقلاب اسلامي، به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز‪ 25   آذر از سوي «شوراي فرهنگ عمومي كشور» به نام روز پژوهش نام‌گذاري شد. وزارت علوم تحقيقات و فناوري نيز از سال ‪ 1379   چهارمين هفته آذر ماه را به نام هفتة پژوهش نام‌گذاري كرد و از سال ‪1384 اين نام به «هفته پژوهش و فناوري» تغيير يافت.

ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران و تجليل از پژوهشگران برتر، شناسايي و طرح مشكلات و چالش‌هاي پيش روي و ارتقاء سطح پژوهش و فناوري در كشور از جمله اهداف اين اقدام بود. در اين راستا هر سال مراسم هفتة پژوهش با مشاركت بيشتر دستگاه‌هاي اجرايي كشور برگزار مي‌شود. تقدير از مقالات برتر، تقدير از پژوهشگران‌ نمونه، تقدير از مدير تحقيق نمونه، تقدير از پروژه‌هاي برتر و انتشار كارنامه پژوهشي در هر سال از مهم‌ترين برنامه‌هاي هفته پژوهش است.

پژوهش چیست؟

پژوهش، به معناي عام، بررسي يا كاوشي سخت كوشانه و به معناي خاص، تحقيق و تجربه‌اي جامع با هدف‌ كشف واقعيت‌هاي نو و تفسير درست اين واقعيت‌ها، تجديد نظر در نتيجه‌گيري‌ها، نظريه‌ها و قوانين پذيرفته شده در پرتو واقعيت‌هاي كشف شده و به كارگيري عملي نتيجه‌گيري‌ها، نظريه‌ها و قوانين جديد است. در معنايي ديگر، پژوهش فرايند رسيدن به راه حل‌هاي قابل اطمينان از طريق گردآوري، تحليل و تفسير داده‌ها به گونه‌اي برنامه‌ريزي شده و نظام‌منداست.

اهميت پژوهش

پژوهش يكي از اساسي‌ترين نيازها براي نيل به پيشرفت و توسعة همه جانبة يك كشور است و قدرت و استقلال هر كشوري بر پژوهش و توليد علم استوار است. بنابر اين نوع و سطح فعاليت‌هاي پژوهشي يكي از شاخص‌هاي اصلي توسعه و پيشرفت محسوب مي‌شود. موفقيت در تمام فعاليت‌هاي مربوط به توسعه از جمله صنايع، كشاورزي و خدمات به نحوي به گسترش فعاليت‌هاي پژوهشي بستگي دارد.

پژوهش يكي از محورهاي مهمي است كه ضامن پيشرفت و توسعة پايدار در هر كشور به شمار مي‌آيد. اگر پژوهشي صورت نگيرد، دانش بشري افزايش نخواهد يافت و دچار سكون و ركود خواهد شد. بدون انجام پژوهش، امور آموزشي نيز از پويايي و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. ازاين رو يكي از عوامل اساسي پيشرفت در كشورهاي توسعه يافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولاً پيشرفت و توسعه، ارتباط مستقيمي با تحقيقات علمي دارد و رشد و توسعة كشورهاي پيشرفته در نتيجة سرمايه‌گذاري در بخش پژوهش است. حجم وسيع پژوهش‌هاي علمي در كشورهاي توسعه يافتة صنعتي گوياي اين واقعيت است.

منطق پژوهش

پژوهش، فرايندي منطقي و معقول است كه هدف آن كشف روابط بين پديدارها است. به دليل نظم و ترتيب حاكم بر پديدارها و رويدادها، امكان تنظيم قوانين، اصول و نظريه‌ها در رشته‌هاي گوناگون فراهم شده است و اين قوانين و اصول و نظريه‌ها، به نوبة خود گوياي نظم و همساني موجود در پديده‌هاست.

مدیریت علمی؛ عامل ارتقای بخش پژوهش

در کشورهای توسعه نیافته، ضعف در مدیریت سازمان ها و نهادهای دولتی و مدیریت مراکز علمی و تحقیقاتی و نیز ناتوانی در جذب افراد متخصص که در خارج از کشور پرورش یافته اند، از مهم ترین عوامل ضعف قوای پژوهشی کشور است. نبود مدیریت قوی و توان مند در نهادهایی که عهده دار پژوهش هستند، مهم ترین مانع پیشرفت و توسعه در کشورهای جهان سوم از نظر علمی و تحقیقاتی به شمار می آید.

با دست یابی به مدیریت علمی که بر نظامی منطقی و اصولی استوار است، مشکلات را می توان کاهش داد. مدیریت علمی بدان معنا نیست که ما بهترین دانشمندان را به سطح مدیریت در بخش های اساسی منتقل کنیم. برای مدیریت علمی در یک مرکز پژوهشی، نیازمند فرد یا افرادی هستیم که افزون بر داشتن بینش قوی از وضعیت کشور، درک درستی از پژوهش و تحقیقات در حال اجرا در جهان کنونی داشته باشند.

آفت های تحقیق و پژوهش

  • عدم نیازسنجی

یکی از عوامل رکود و گرفتار شدن به آسیب ها، بی اطلاعی از نیازها و پرسش ها و ارائه نکردن تعریف درستی از چارچوب نیازها در کشور است. بی شک توسعه در هر کشوری به میزان شناختی وابسته است که دست اندرکاران آن کشورها از نیازها دارند و نظامی که برای پاسخگویی به آن نیازها طراحی نموده اند؛ زیرا بدون شناخت نیازها، نمی توان انتظار پاسخگویی داشت و بدون پاسخگویی، توسعه و تکامل جامعه ممکن نخواهد بود.

در هر صورت، فعالیت های تحقیقاتی و دستاوردهای پژوهشی، بدون مطالعه دقیق نیازها و نداشتن برنامه روشن و اولویت بندی شده، خسارت بزرگی خواهد بود که متوجه امر تحقیق و پژوهش است که گاه دست اندرکاران پژوهشی را گرفتار کار تکراری می نماید و گاه استعدادها را به مسایل غیرضروری مشغول می سازد.

  • عدم پشتیبانی مالی از پژوهشگران

وقت گیر بودن امور پژوهشی و ناچیز بودن سود مادی بازگشتی از یک پژوهش برای پژوهشگران و در مقابل، گرانی ابزار پژوهش و منابع تحقیقاتی، اعم از کتاب و رایانه و...، علت دیگر است که می تواند موجب کم شدن انگیزه تحقیق باشد.

  • اولویت ندادن به پژوهش های مورد نیاز

انجام پژوهش های متفرقه، با توجه به علاقه شخصی و بدون در نظر گرفتن اولویت ها، نه تنها موجب توسعه پژوهش نمی شود، بلکه چه بسا پژوهش های تکراری را به دنبال داشته باشد که موجب از بین رفتن امکانات محدودِ موجود نیز می شود. پژوهشگران برای رفع این مشکل، باید در کارهای علمی و تحقیق و پژوهش، اولویت ها را رعایت کنند و آنچه را بیشتر مورد نیاز جامعه است، ترجیح دهند.

  • فضای مجازی :

ارسال نظر

ایمیل شما منتشر نخواهد شد .*